1.Khái quát về công tác xây dựng pháp luật nói chung, của Bộ, ngành Tư pháp nói riêng
Xây dựng pháp luật là một quá trình hoạt động vô cùng quan trọng, phức hợp, bao gồm rất nhiều các hoạt động kế tiếp nhau, liên hệ chặt chẽ với nhau, do nhiều tổ chức và cá nhân có vị trí, vai trò, chức năng, quyền hạn khác nhau cùng tiến hành, nhằm chuyển hóa ý chí của Nhà nước, của Nhân dân Việt Nam thành những quy định pháp luật dựa trên những nguyên tắc nhất định và được thể hiện dưới những hình thức pháp lý là văn bản quy phạm pháp luật[1]. Xây dựng pháp luật là một trong những phương diện hoạt động quan trọng nhất của nhà nước, nhằm mục đích trực tiếp tạo nên các quy phạm pháp luật là quy tắc xử sự chung, có hiệu lực bắt buộc chung, được áp dụng lặp lại nhiều lần đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phạm vi cả nước hoặc đơn vị hành chính nhất định.
Với vị trí là một cơ quan của Chính phủ, Bộ Tư pháp có nhiệm vụ tương tự như của các bộ khác trong công tác xây dựng văn bản pháp luật, đó là chủ trì soạn thảo các luật, pháp lệnh, nghị định, quyết định của Thủ tướng Chính phủ và thông tư của Bộ trưởng. Bên cạnh đó, Bộ Tư pháp thực hiện chức năng, nhiệm vụ là cơ quan “gác cổng” giúp Chính phủ quản lý công tác xây dựng pháp luật của các Bộ, ngành, địa phương. Chức năng này của Bộ Tư pháp được quy định rõ tại nghị định số 96/2017/NĐ-CP ngày 16/8/2017 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Tư pháp. Chức năng xây dựng pháp luật của Bộ Tư pháp tập trung vào các nhiệm vụ chủ yếu sau: trình Chính phủ dự thảo chiến lược xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật; thẩm định, tham gia xây dựng, góp ý đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh do Chính phủ trình và đề nghị xây dựng nghị định; lập đề nghị của Chính phủ về chương trình xây dựng luật, pháp lệnh đối với các vấn đề thuộc phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ; dự kiến cơ quan chủ trì, cơ quan phối hợp soạn thảo dự án luật, pháp lệnh trình Thủ tướng Chính phủ quyết định; thẩm định, tham gia xây dựng, góp ý dự án, dự thảo văn bản theo quy định của pháp luật; lập danh mục văn bản quy định chi tiết luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội, lệnh, quyết định của Chủ tịch nước trình Thủ tướng Chính phủ quyết định; thông báo cho Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh) về danh mục các nội dung giao cho địa phương quy định chi tiết; hướng dẫn, theo dõi, đôn đốc, kiểm tra công tác xây dựng pháp luật của các bộ, cơ quan ngang bộ và địa phương theo quy định của pháp luật.
Trải qua những giai đoạn của lịch sử, ngành Tư pháp, với chức năng xuyên suốt là xây dựng pháp luật, quản lý nhà nước về công tác xây dựng pháp luật và các lĩnh vực hành chính tư pháp, bổ trợ tư pháp, đã bám sát thực tiễn trong từng giai đoạn lịch sử của đất nước, kịp thời đề xuất, kiến nghị với Đảng, Quốc hội, Chính phủ ban hành và tổ chức thi hành những chính sách pháp luật quan trọng, xây dựng các thiết chế pháp luật phù hợp với nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội, bảo vệ chủ quyền quốc gia, an ninh trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ quyền con người, quyền công dân.
2. Pháp luật quy định về cơ chế tham gia xây dựng pháp luật của thanh niên
2.1. Quy định của pháp luật về thanh niên
Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Thanh niên là rường cột nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, đâu cần thanh niên có, đâu khó có thanh niên”, “nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do thanh niên” khẳng định vai trò của thanh niên vô cùng to lớn và bao trùm rất nhiều lĩnh vực. Ý thức được điều đó, pháp luật về thanh niên đã dành nhiều quy định liên quan đến quyền và trách nhiệm của thanh niên trong xây dựng pháp luật.
2.1.1. Quy định của Luật Thanh niên năm 2005
Luật Thanh niên được Quốc hội khóa XI thông qua ngày 29/11/2005 tại kỳ họp lần thứ 8 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2006. Thời gian qua, với sự phối hợp của các cấp, các ngành, Luật Thanh niên năm 2005 đã từng bước đi vào thực tiễn, là cơ sở pháp lý quan trọng cho việc bảo đảm thực hiện quyền, nghĩa vụ, lợi ích hợp pháp của thanh niên và cho việc ban hành các chính sách, pháp luật cho thanh niên; phát huy vai trò xung kích, tình nguyện, sức sáng tạo, tiềm năng to lớn của thanh niên và trách nhiệm của thanh niên đối với đất nước và xã hội.
Ngoài việc quy định Quyền và nghĩa vụ của thanh niên trong học tập, lao động, bảo vệ Tổ quốc, trong hoạt động khoa học, công nghệ, hoạt động văn hoá, nghệ thuật, vui chơi, giải trí,… thì quyền và nghĩa vụ của thanh niên trong tham gia xây dựng chính sách, pháp luật đã được Luật Thanh niên 2005 chú trọng quy định.
Điều 16, Luật Thanh niên năm 2005 về quyền và nghĩa vụ của thanh niên trong quản lý nhà nước và xã hội quy định rõ thanh niên được quyền tham gia góp ý xây dựng các chính sách, pháp luật liên quan đến thanh niên và các chính sách, pháp luật khác và tham gia tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Ngoài ra, Điều 23, Luật Thanh niên năm 2005 cũng quy định cụ thể về trách nhiệm của Nhà nước, gia đình và xã hội đối với thanh niên trong tham gia quản lý nhà nước và xã hội, theo đó các cơ quan, tổ chức trước khi quyết định những chủ trương, chính sách liên quan đến thanh niên có trách nhiệm lấy ý kiến của thanh niên hoặc tổ chức thanh niên.
Như vậy, các cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi xây dựng, ban hành chính sách pháp luật, văn bản quy phạm pháp luật nói chung hoặc chính sách pháp luật, văn bản quy phạm pháp luật về thanh niên thì trước khi ban hành phải có trách nhiệm lấy ý kiến của thanh niên, thanh niên được quyền bày tỏ quan điểm của mình đối với chính sách, pháp luật của nhà nước; đồng thời với đó, thanh niên phải có trách nhiệm đóng góp ý kiến đối với các dự thảo chính sách, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật sắp được ban hành.
2.2.2 Quy định tại dự thảo Luật thanh niên (sửa đổi)
Phát huy hơn nữa những quy định của Luật Thanh niên 2005 về vai trò nòng cốt của Đoàn thanh niên trong các phong trào thanh niên, vai trò giám sát, phản biện xã hội đối với việc xây dựng pháp luật và thực thi chính sách, pháp luật đối với thanh niên. Dự thảo Luật Thanh niên (sửa đổi) quy định cơ chế tạo điều kiện, khuyến khích và bảo đảm sự tham gia của thanh niên trong quá trình xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật liên quan đến thanh niên (tham vấn thanh niên) một cách rõ nét hơn giúp thanh niên phát huy và thực hiện đầy đủ các quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của mình trong việc tham gia xây dựng chính sách, pháp luật.
Tại Chương II của dự thảo Luật về quyền và nghĩa vụ của thanh niên có dành 2 điều quy định về quyền và nghĩa vụ của thanh niên trong tham gia quản lý nhà nước và phản biện xã hội. Cụ thể như sau: thanh niên được đóng góp ý kiến xây dựng chính sách, pháp luật theo quy định; thanh niên được giám sát, phản biện xã hội trong quá trình xây dựng và thực thi các chính sách, pháp luật thông qua tổ chức Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh hoặc các tổ chức thanh niên được thành lập theo quy định của pháp luật. Song song với quyền thì thanh niên có nghĩa vụ phải gương mẫu và nghiêm túc thực hiện các quy định của pháp luật; tham gia tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Chương III của dự thảo Luật quy định cụ thể chính sách đối với thanh niên về tham gia quản lý nhà nước và phản biện xã hội, các cơ quan tổ chức phải lấy ý kiến của thanh niên, tổ chức thanh niên trước khi quyết định những chính sách, pháp luật liên quan đến thanh niên; bảo đảm, tạo điều kiện thuận lợi để thanh niên giám sát, phản biện xã hội về các chính sách, văn bản pháp luật của Nhà nước liên quan đến thanh niên; tạo điều kiện để thanh niên, Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh và các tổ chức thanh niên khác được pháp luật quy định giám sát, phản biện quá trình xây dựng và thực hiện các chính sách, pháp luật có liên quan tới thanh niên.
2.2. Quy định của pháp luật về ban hành văn bản quy phạm pháp luật
Một nhà nước pháp quyền đòi hỏi phải có một hệ thống pháp luật đồng bộ, hoàn thiện và minh bạch, trong đó sự tham gia của các cơ quan, tổ chức, cá nhân đóng vai trò quan trọng thúc đẩy hoàn thiện hệ thống pháp luật.
Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 (sau đây gọi là Luật năm 2015) có nhiều quy định nhằm bảo đảm tốt hơn yêu cầu công khai, minh bạch trong quá trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Luật không quy định cụ thể quyền và nghĩa vụ của đoàn viên, thanh niên trong xây dựng pháp luật mà quy định chung quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân trong quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật trong đó có đoàn viên, thanh niên và tổ chức thanh niên.
Theo Luật năm 2015, quy trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) là một quá trình gồm nhiều hoạt động khác nhau, được sắp xếp theo trình tự nhất định. Tương ứng với mỗi hình thức văn bản, thì trình tự, thủ tục xây dựng, ban hành có những điểm khác biệt nhất định. Tuy nhiên, quy trình xây dựng, ban hành 01 VBQPPL bất kỳ thông thường đều phải trải qua 06 bước cơ bản, bao gồm:
1. Đề nghị xây dựng văn bản;
2. Soạn thảo văn bản;
3. Lấy ý kiến dự án, dự thảo văn bản;
4. Thẩm định, thẩm tra dự án, dự thảo văn bản;
5. Thảo luận, xem xét thông qua hoặc ký ban hành dự án, dự thảo văn bản;
6. Công khai văn bản
Cùng với việc quy định rõ trình tự, thủ tục xây dựng, ban hành VBQPPL, Luật năm 2015 cũng xác định rõ trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, tổ chức, cá nhân trong việc xây dựng VBQPPL, trong đó có đoàn viên, thanh niên. Theo đó, đoàn viên thanh niên tham gia vào quá trình xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật bằng nhiều hình thức khác nhau như tham gia ý kiến vào quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, tham gia các hoạt động có tính chất hỗ trợ trong quá trình xây dựng VBQPPL (tổ chức nghiên cứu khoa học, nghiên cứu thông tin, tư liệu, Điều ước quốc tế có liên quan, tổ chức các Hội thảo, Tọa đàm lấy ý kiến xây dựng dự án, dự thảo văn bản…); giám sát và phản biện xã hội đối với quy định của pháp luật và thi hành pháp luật. Thanh niên được bày tỏ tâm tư nguyện vọng của mình đối với dự thảo văn bản quy phạm pháp luật sắp được ban hành. Sự tham gia này giúp tránh được bệnh chủ quan, duy ý chí, áp đặt từ một phía của cơ quan quản lý nhà nước.
Để bảo đảm sự tham gia của các cơ quan, tổ chức, cá nhân và hạn chế ý thức chủ quan của cơ quan chủ trì lập đề nghị, cơ quan chủ trì soạn thảo, Điều 6 của Luật năm 2015 quy định:
“1. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, các tổ chức thành viên khác của Mặt trận và các cơ quan, tổ chức khác, cá nhân có quyền và được tạo điều kiện góp ý kiến về đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật và dự thảo văn bản quy phạm pháp luật.
2. Trong quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, cơ quan, tổ chức chủ trì soạn thảo và cơ quan, tổ chức có liên quan có trách nhiệm tạo điều kiện để các cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia góp ý kiến về đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật; tổ chức lấy ý kiến của đối tượng chịu sự tác động trực tiếp của văn bản quy phạm pháp luật.
3. Ý kiến tham gia về đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật phải được nghiên cứu, tiếp thu trong quá trình chỉnh lý dự thảo văn bản.
Theo quy định của Luật và trong thực tiễn thi hành, ngoài việc bắt buộc phải đăng tải công khai dự án dự thảo văn bản quy phạm pháp luật trên Cổng thông tin điện tử để huy động sự tham gia của đoàn viên, thanh niên và các tổ chức cá nhân khác trong xây dựng pháp luật, các cơ quan chủ trì soạn thảo đã tổ chức nhiều hoạt động nhằm thu hút, huy động sự tham gia như:
– Lấy ý kiến bằng văn bản;
– Tổ chức các cuộc họp, hội thảo, tọa đàm…;
– Khảo sát, điều tra;
– Thành lập tổ chức phối hợp mang tính liên ngành(Ban soạn thảo, Tổ biên tập, Hội đồng thẩm định…);
– Đề nghị cung cấp thông tin theo yêu cầu của cơ quan chủ trì hoặc cơ quan phối hợp và thông tin cho cơ quan phối hợp về những vấn đề có liên quan theo yêu cầu…
Theo quy định tại Điều 11 Nghị định số 34/2016/NĐ-CP ngày 14/5/2016 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 thì trong quá trình lập đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, cơ quan, tổ chức lập đề nghị có thể huy động sự tham gia của đoàn viên, thanh niên vào các hoạt động như: (1) Tổng kết, đánh giá tình hình thi hành pháp luật; rà soát đánh giá các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành; (2) Khảo sát, điều tra xã hội học; đánh giá thực trạng quan hệ xã hội có liên quan đến các chính sách trong đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật; (3) Tập hợp, nghiên cứu, so sánh tài liệu, điều ước quốc tế có liên quan đến các chính sách trong đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật; (4) Đánh giá tác động của chính sách trong đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật.
Trong giai đoạn soạn thảo, đại diện của tổ chức thanh niên có thể tham gia Ban soạn thảo, là thành viên Hội đồng thẩm định, Hội đồng tư vấn thẩm định các dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật.
Như vậy, Luật năm 2015 đã có nhiều quy định bảo đảm tính công khai – quyền được biết và tham gia, trách nhiệm tham gia vào quy trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật của đoàn viên thanh niên nói riêng và các tổ chức, cá nhân nói chung tăng cường tính dân chủ, phát huy trách nhiệm cũng như bảo đảm tốt hơn sự tham gia của đoàn viên, thanh niên trong xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
3. Đánh giá vai trò, trách nhiệm của thanh niên Bộ Tư pháp trong công tác xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật
1. Khái quát thực trạng đội ngũ đoàn thanh niên Bộ
Trong những năm qua, đội ngũ công chức, viên chức thanh niên của Bộ Tư pháp (bao gồm các đơn vị thuộc Bộ và hệ thống cơ quan thi hành án dân sự) đã không ngừng lớn mạnh và trưởng thành cả về số lượng và chất lượng. Theo thống kê, số công chức, viên chức thanh niên chiếm 37% tổng số đội ngũ công chức, viên chức Bộ Tư pháp và chiếm 26,9% đội ngũ công chức cơ quan thi hành án dân sự các địa phương. Lực lượng công chức, viên chức thanh niên luôn thể hiện tiềm năng to lớn, xung kích, góp phần quan trọng trong việc thực hiện thành công các nhiệm vụ chính trị của ngành Tư pháp nói chung và trong công tác xây dựng pháp luật nói riêng. Xây dựng đội ngũ công chức, viên chức thanh niên phát triển toàn diện, có phẩm chất chính trị và đạo đức cách mạng; vững vàng về trình độ, năng lực công tác; có ý chí vươn lên, trách nhiệm, xung kích, sáng tạo, có lòng tự trọng nghề nghiệp, yêu Ngành, yêu nghề, tâm huyết với sự nghiệp Tư pháp luôn được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Bộ Tư pháp.
Bộ Tư pháp là cơ quan của Chính phủ, thực hiện chức năng chủ yếu về quản lý nhà nước về xây dựng và thi hành pháp luật. Theo đó công tác chuyên môn chính của Bộ ta là xây dựng, thẩm định góp ý văn bản quy phạm pháp luật. Vì vậy, công tác thanh niên trong cơ quan Bộ Tư pháp thường gắn với nhiệm vụ và yêu cầu công việc có tính chất chuyên môn. Thời gian qua, Ban cán sự Đảng, Đảng uỷ và Lãnh đạo Bộ Tư pháp đã luôn quan tâm, chỉ đạo sát sao và coi đây là một bộ phận cấu thành trong tổng thể chiến lược phát triển của Bộ, Ngành. Công tác tạo môi trường cho công chức, viên chức thanh niên học tập, nâng cao trình độ chuyên môn trong xây dựng pháp luật luôn được quan tâm đúng mức.
Hiện nay, Đoàn Thanh niên Bộ đã có sự phát triển về lượng và nâng cao về chất, đội ngũ công chức của Bộ, ngành ngày được trẻ hóa. Với tỉ lệ 37% tổng số công chức, viên chức trong Bộ ở độ tuổi thanh niên, nên thanh niên là cánh tay đắc lực cho lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Bộ trong công tác xây dựng pháp luật.
2. Những hoạt động chính thể hiện vai trò của đoàn thanh niên Bộ trong xây dựng pháp luật
Ở Bộ Tư pháp, đoàn viên, thanh niên được tham gia tất cả các khâu của quá trình xây dựng pháp luật từ đề xuất chính sách đến ban hành văn bản với đầy đủ các bước như sau:
Trong lập đề nghị xây dựng VBQPPL
Bước 1: Xây dựng nội dung chính sách.
Bước 2: Đánh giá tác động của chính sách.
Bước 3: Lấy ý kiến về đề nghị xây dựng xây dựng văn bản.
Bước 4: Xây dựng dự thảo hồ sơ đề nghị xây dựng văn bản.
Bước 5: Thẩm định đề nghị xây dựng xây dựng văn bản.
Bước 6: Trình Chính phủ xem xét, thông qua đề nghị xây dựng văn bản.
Bước 7: Trình Quốc hội dự kiến chương trình.
Trong soạn thảo VBQPPL
Bước 1: Tổ chức soạn thảo văn bản
Bước 2: Lấy ý kiến đối với dự án, dự thảo văn bản;
Bước 3: Thẩm định hoặc xin ý kiến Chính phủ về dự án, dự thảo văn bản;
Bước 4: Trình Chính phủ xem xét, quyết định việc trình dự án luật, pháp lệnh, dự thảo nghị quyết;
Bước 5: Trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội dự án luật, pháp lệnh, dự thảo nghị quyết;
Ngoài ra công chức là đoàn viên thanh niên còn thường xuyên được tham gia vào quy trình xây dựng, ban hành các loại văn bản quy phạm pháp luật khác như: Nghị định của Chính phủ, Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Thông tư của Bộ trưởng Bộ Tư pháp.
Hiện nay, mọi dự án Luật do Bộ Tư pháp chủ trì soạn thảo đều có sự tham gia của đoàn viên, thanh niên trong tất cả các khâu nêu trên. Lãnh đạo Bộ và Lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ Tư pháp luôn quan tâm, tạo điều kiện cho thanh niên được tham gia xây dựng văn bản giúp thanh niên được va chạm, trau dồi và nâng cao trình độ năng lực chuyên môn. Nhiều thanh niên trẻ còn được cử là thành viên Tổ biêp tập, Tổ soạn thảo các dự án luật, Nghị quyết của Quốc hội, Pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Nghị định của Chính phủ, Quyết định của Thủ tướng Chính phủ và Thông tư của Bộ trưởng.
Ngoài việc tham gia xây dựng văn bản quy phạm pháp luật do Bộ Tư pháp là cơ quan chủ trì soạn thảo, thì một số lượng lớn công chức là thanh niên của Bộ được cử là thành viên Tổ soạn thảo, Tổ biên tập của một số dự thảo từ cấp Nghị định trở xuống, tham gia công đoạn xây dựng các dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật do các Bộ, ngành khác chủ trì soạn thảo.
Ngoài các hoạt động nêu trên thì nhiệm vụ chuyên môn chính được thực hiện hàng ngày của công chức thanh niên Bộ Tư pháp là thường xuyên góp ý văn bản quy phạm pháp luật, tham gia các Hội đồng thẩm định, các cuộc họp tư vấn thẩm định để đưa ra ý kiến thẩm định đối với dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, tư vấn tham mưu cho cấp có thẩm trong việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Thời gian vừa qua, công tác Đoàn và phong trào thanh niên của Bộ Tư pháp ngày càng khởi sắc khởi sắc, bám sát chỉ đạo của Đảng ủy Bộ và Đoàn Khối các cơ quan Trung ương. Công tác Đoàn của Bộ Tư pháp luôn gắn liền với nhiệm vụ chính trị, chuyên môn của Bộ, Ngành Tư pháp, đặc biệt là gắn kết với công tác xây dựng pháp luật. Đoàn Thanh niên Bộ đã tổ chức nhiều Diễn đàn lấy ý kiến đoàn viên, thanh niên về một số dự án luật quan trọng, liên quan trực tiếp đến thanh niên như: dự thảo Hiến pháp, dự thảo Bộ luật Dân sự, Bộ luật Hình sự, Luật Tiếp cận thông tin, Luật Thanh niên,… gắn với hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam 9/11 hàng năm; tổ chức tập huấn kỹ năng về một số lĩnh vực công tác của Ngành Tư pháp như: xây dựng pháp luật, thẩm định, kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật, phổ biến giáo dục pháp luật, thủ tục hành chính, nghiên cứu khoa học… Các hoạt động này đã thu hút được sự tham gia khá tích cực, hiệu quả của đoàn viên, thanh niên.
Bên cạnh những đóng góp nêu trên thì thời gian qua, thanh niên Bộ Tư pháp tham gia xây dựng pháp luật còn một số hạn chế. Có thể kể đến như: công chức thanh niên chưa phát huy hết năng lực, sở trường cũng như tính năng động, sáng tạo của mình trong xây dựng văn bản; vai trò, nhiệm vụ của công chức thanh niên trong công tác xây dựng thể chế, chính sách pháp luật còn chưa được thể hiện một cách rõ nét; hoạt động của Đoàn Thanh niên Bộ Tư pháp đã sôi nổi gắn kết nhưng chưa thực sự hiệu quả với các hoạt động xây dựng pháp luật. Bên cạnh đó, bản thân một bộ phận công chức, viên chức thanh niên của Bộ cũng chưa có tính chủ động; tính xung kích trong việc tham các hoạt động xây dựng pháp luật. Một số công chức, viên chức thanh niên chưa nhận thức đầy đủ về trách nhiệm đối với nhiệm vụ được giao, chất lượng tham gia quá trình soạn thảo, góp ý, thẩm định còn hạn chế, chưa thực sự cao, chủ yếu đáp ứng đảm bảo tiến độ. Một số công chức, viên chức thanh niên thiếu lý tưởng, tâm huyết, ít quan tâm đến chiến lược, định hướng xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật của Bộ, Ngành cũng như của đất nước.
4. Đề xuất kiến nghị nâng cao hiệu quả việc đoàn viên thanh niên tham gia xây dưng và hoàn thiện hệ thống pháp luật
Điểm lại những thành tựu chủ yếu của ngành Tư pháp trong 73 năm qua, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long khẳng định: “các mặt công tác Tư pháp đã có sự trưởng thành vượt bậc, đang ngày càng thấm sâu vào từng việc làm thiết thực, giúp cho quốc kế, dân sinh; ngày càng gắn kết, phục vụ tốt hơn yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội của đất nước, đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước và nhu cầu pháp lý về bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các cá nhân, tổ chức; được Đảng, Nhà nước và Nhân dân ghi nhận”. Bộ trưởng nhấn mạnh, ngành Tư pháp muốn mạnh lên phải xuất phát từ yếu tố con người. “Yếu tố con người trong sứ mệnh đưa ngành tư pháp mạnh lên, trong đó cần phát huy cao nhất khát vọng cống hiến và sáng tạo của mỗi cán bộ, công chức ngành tư pháp”. Tập trung vào yếu tố con người chính là tập trung đào tạo lực lương công chức thanh niên, nguồn nhân lực góp phần thực hiện thắng lợi của Bộ, ngành Tư pháp.
Bước vào giai đoạn phát triển mới của đất nước – thời kỳ xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, chủ động, tích cực hội nhập quốc tế, thích ứng với cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4, công tác Tư pháp ngày càng quan trọng hơn đối với sự phát triển kinh tế – xã hội. Trong bối cảnh đó, cán bộ, công chức, viên chức thanh niên ngành Tư pháp cần ý thức đầy đủ hơn vai trò, trách nhiệm của mình, tham gia tích cực và có hiệu quả hơn nữa vào việc thể chế hóa đường lối chính sách của Đảng và chủ động đề xuất những giải pháp để kịp thời giải quyết những vấn đề mới, phức tạp của thực tiễn.
Nhiệm vụ hàng đầu của Bộ Tư pháp hiện nay nỗ lực thực hiện tốt thông điệp của Thủ tướng Chính phủ “xây dựng một Chính phủ liêm chính, kiến tạo, phát triển và phục vụ người dân, doanh nghiệp” và nhiệm vụ đưa ngành Tư pháp mạnh lên, với vai trò “gác cửa”, công chức Bộ Tư pháp nói chung, tuổi trẻ Bộ Tư pháp nói riêng cần tập trung tháo gỡ “điểm nghẽn” về thể chế – đây là nhiệm vụ quan trọng, cơ bản nhất của Chính phủ kiến tạo phát triển. Để thực hiện được nhiệm vụ trên thì thanh niên Bộ Tư pháp cần tập trung xây dựng pháp luật, gắn với đẩy mạnh công tác tổ chức thi hành pháp luật có hiệu quả hơn.
Nhiệm vụ hiện tại cũng như dài hơi của thanh niên Bộ Tư pháp là:
– Quyết tâm không ngừng trau dồi kiến thức chuyên môn nghiệp vụ, trình độ quản lý hành chính nhà nước;
– Rèn luyện, phấn đấu khơi dậy lòng yêu ngành, yêu nghề để nâng cao chất lượng góp ý thẩm định văn bản quy phạm pháp luật.
– Tích cực, chủ động tham mưu, xây dựng chính sách pháp luật và văn bản quy phạm pháp luật do Bộ Tư pháp chủ trì.
– Nghiên cứu sâu tình hình thực tiễn trong nước và quốc tế để đề xuất chính sách cũng như quy phạm hóa chính sách sao cho sát với thực tiễn và hiệu quả trong việc áp dụng.
– Nâng cao trình độ ngoại ngữ, tin học để đáp ứng công tác xây dựng pháp luật thời kỳ Cách mạng công nghiệp 4.0.
